www.hetlageerf.nl

Historie

Ontdek het zelf...

IJstijd
Ontstaan Wapenveld

Het landschap van het Gelderse dorpje Wapenveld kent zijn oorsprong in de voorlaatste ijstijd (zo'n 150.000 jaar geleden).
De noordelijke helft van Nederland was in die tijd bedekt met een laag landijs tot wel 100 meter dik. Het smelten van deze laag zorgde voor verplaatsing in zuidelijke richting waardoor enorme stukken grond werden verschoven. Door het verder smelten van het ijs spoelden zand en grind van de ontstane stuwwallen naar lager gelegen delen, met als resultaat een landschap van heuvels en vlaktes . Een stuk later in de Romeinse tijd (753 voor Christus tot 476 na Christus) zorgde een doorbraak van de Rijn voor het ontstaan van de rivier de IJssel. Deze vond zijn weg door de vlaktes in noordelijke richting en mondde uit in de Zuiderzee. Wapenveld ligt tussen het IJsseldal aan de oostkant en de heuvels (stuwwallen) aan de westkant.

Middeleeuwen
Bewoning en landbouw

Om bewoning en landbouw op deze lager gelegen zandgronden mogelijk te maken werd, in de late middeleeuwen (ca. 1270 tot 1500) het overstromen van het gebied verminderd door de dijken van de IJssel te verstevigen. Ook werden er op het land plaggen geworpen waardoor de grond vruchtbaarder werd. Later werd voor de afwatering kanaal de Grift gegraven. Een gevonden stuk aardewerk en de aanwezigheid van plagen bevestigen dat ook aan de Lagestraat 7 vanaf de late middeleeuwen de grond bewoond en bewerkt werd.

1628
Herberg Het Zwarte Paard

Vermoedelijk heeft Herberg Het Zwarte Paard zich vanaf het eind van de middel eeuwen al gevestigd aan de Lagestraat. De eerste aanduiding van herberg vinden we echter pas op een landkaart uit 1628. De herberg had in die tijd een aanlegsteiger en diende als uitspanning / paardenwisselpunt. Paard en wagens op doorreis tussen Zwolle en Deventer werden uitgespannen. Vermoeide paarden werden omgewisseld of konden na het uitrusten weer verder.

1787
Patriotten

In de Groninger Courant van 16 februari 1787 is te lezen hoe in Patriottentijd een aantal soldaten zich in de herberg misdroegen en de herbergin ingreep. De patriotten waren burgers in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden die democratisering wilden stimuleren en stadhouder Willem V, prins van Oranje-Nassau, een halt toe wilden roepen.

1800
Huidige pand

Het huidige pand is in verschillende fases opgebouwd. Op een kadestrale minuut uit 1811 / 1832 is een boerderij / herberg  ingetekend en op een kaart uit 1864 is de omtrek van een pand zichtbaar. Vermoedelijk stamt het achterste deel van het huidige pand uit begin 1800. In 1875 werd naast de woning een bakhuis gebouwd.

1825
Omgeving

Kanaal de Grift werd in opdracht van koning Willem I tussen 1825 en 1829 (beter) bevaarbaar gemaakt en later omgedoopt tot het Apeldoorns Kanaal. De plannen hiervoor waren er al 200 jaar eerder, maar werden lange tijd door eigenaren van de vele watermolens tegen gehouden.
In de nabije omgeving waren boerderijen en kwamen er in de loop der jaren een kerk, pastorie, winkeltjes en een school bij. Om de boerderij, aan de oostzijde het Apeldoorns kanaal vormde zich zo het centrum van Wapenveld.

1897
Herbouw van het pand

In 1897 vond de herbouw van het pand plaats. Alleen de muren van het oude gebouw bleven staan. De gebinten werden hergebruikt en er kwam op dat gedeelte een nieuw dak. De grootste verandering is dat er een voorhuis aan vast werd gebouwd. Een aantal jaren later kwam er achter de woning een schuur bij en werd het voorhuis naar links uitgebreid. Dit gedeelte heeft dienst gedaan als café.

1916
Bewoning

Vanaf 1916 tot 2020 is het pand als boerderij gebruikt. Men had voornamelijk koeien en paarden. De extra voordeur in het linker gedeelte werd vervangen door een raam en achter dat gedeelte werd nog een stukje bijgebouwd. In de tweede wereldoorlog werd de brug over het Apeldoorns Kanaal (naast de woning) opgeblazen. Hierdoor werd het dak van het voorhuis een klein stukje opgetild en zijn er scheuren in de muren ontstaan..

1919
Annie Oosterbroek - Dutschun
Annie Oosterbroek-Dutschun is een van de bekendste nederlandse romanschrijfsters uit de 20ste eeuw.
Ze schreef meer dan 60 boeken waar ruim 7 miljoen exemplaren van verkocht zijn. Annie’s jeugd lag bij de Lagestraat 7.
Johannes en Maria van der Beek adopteerde in 1919  Annie Dutschun. Annie’s ouders waren tijdens de eerste wereldoorlog geïnterneerd in Wapenveld maar werden overvallen door de wapenstilstand en moesten weg. Annie kon niet mee.
Ze werd in eerst instantie opgevangen in het gezin van de boswachter maar kon daar ook niet blijven. Aan de Lagestraat werd ze liefdevol ontvangen. Wapenveld komt regelmatig in haar boeken voor. In de trilogie Anne-Marie schrijft ze over haar pleegouders en over het leven op de boerderij aan de Lagestraat.